این روزها “تب کریمه کنگو” عبارتی است که نقل محافل و رسانه‌ها شده، عبارتی سه‌کلمه‌ای که موجبات تشویش اذهان عمومی را فراهم کرده است و هرمزگان در کنار استان‌های، سیستان و بلوچستان، اصفهان و کرمانشاه از استان‌هایی بود که از هجوم آن در امان نماند.
در چند سال گذشته اخباری مبنی بر ابتلای هم‌وطنانمان به بیماری تب کریمه کنگو و حتی مرگ آنان بر اثر این بیماری می‌شنیدیم؛ کارشناسان علت اصلی ورود این بیماری به داخل کشور را ورود دام‌های قاچاق از کشورهایی همچون پاکستان عنوان کردند.
اما در هرمزگان بحث تب کریمه کنگو از زمانی داغ شد که خبر فوت یک قصاب بندرعباسی بر اثر این بیماری منتشر و موجب واکنش مردم، رسانه‌ها و مسئولین شد.
از پیگیری و پوشش رسانه‌ها و برگزاری جلسات و بازدیدهای مختلف توسط دانشگاه علوم پزشکی و اداره کل دامپزشکی هرمزگان تا تشکیل کمیته بررسی وضعیت بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو در استانداری از اقداماتی بود که در این مدت توسط رسانه‌ها و مسئولین صورت گرفت.
شایعات مختلفی که در فضای مجازی موجب ایجاد رعب و وحشت در میان مردم هرمزگان شده بود باعث اعزام خبرنگاران ایسنا برای شنیدن صحبت‌های خانواده، دوستان، همکاران و همشهریان آن قصاب به مراسم سومین روز درگذشت این فرد در مسجد روستای درگیر ایسین از توابع بخش مرکزی شهرستان بندرعباس شد.
درحالی‌که هماهنگی‌های لازم با یکی از نزدیکان فرد متوفی در خصوص گفت‌وگو با بستگان و نزدیکانش صورت گرفته و با اطمینان خاطر از استقبال آنان وارد روستای درگیر شدیم، با وجود تمایل اولیه برخی از حاضرین در محل برای مصاحبه و بیان برخی معضلات کشتارگاه بندرعباس اما متأسفانه پس از ده دقیقه رفت‌وآمد برخی افراد، به دلایل نامعلوم کسی حاضر به گفت‌وگو نشد.
پس‌ازاین ماجرا برای بررسی بهداشت و چگونگی کشتار روز بندرعباس طی تماسی قرار بر این شد که با هماهنگی مدیرکل دامپزشکی هرمزگان به بازدید از کشتارگاه بندرعباس برویم.
خبرنگاران راهی کشتارگاه بندرعباس شدند
صبح یکی از روزهای گرم ماه مبارک رمضان با همراهی مدیرکل دامپزشکی استان و رئیس اداره بهداشت و مدیریت بیماری‌های دامی این اداره کل به‌سوی کشتارگاه بندرعباس در نزدیکی شهر قلعه قاضی راهی شدیم.
از ماشین که پیاده شدیم بوی تعفن بدی در شرجی هوا تنیده بود و آفتاب تندوتیز خرداد جنوب، وحشیانه به صورت‌هایمان سیلی می‌زد؛ وارد دفتر کشتارگاه در طبقه دوم ساختمان که شدیم برایمان روپوش، دستکش، ماسک و پاپوش آوردند و در بهت بوی متعفنی که مشاممان به آن عادت نمی‌کرد آماده و وارد سالن کشتارگاه شدیم.
لاشه دام‌ها که بعد از ذبح وارد چرخه استحصال گوشت می‌شود، روی ریل‌ها آویزان بود و هرکس در گوشه‌ای مشغول کار خود؛ همه‌چیز ظاهر تمیزی داشت و گوشت‌ها در هیچ مرحله‌ای با زمین تماس پیدا نمی‌کردند و بعد از طی کردن کامل مراحل با ریل به فضای سردخانه منتقل و مهر و لیبل می‌شدند.
بعد از دیدن مراحل کار برای انجام گفت‌وگو به سراغ مدیرکل دامپزشکی استان هرمزگان رفتیم.
بعد از کشتار، کلیه مراحل در این کشتارگاه نیمه اتوماتیک و ریلی است
مدیرکل دامپزشکی استان هرمزگان ، با بیان اینکه کشتارگاه صنعتی بندرعباس در نزدیکی قلعه قاضی تنها کشتارگاه صنعتی استان و تنها کشتارگاه رسمی شهر بندرعباس است، اظهار کرد: تمامی دام‌ها با مجوزهای دامپزشکی مبدأ که نشان دهنده انجام عملیات قبل از کشتار روی آن‌ها است، وارداین کشتارگاه می‌شوند.
محمد جانباز با اشاره به اینکه دام‌ها پس از ورود به کشتارگاه توسط مسئول فنی مقیم در کشتارگاه کنترل و بازرسی قبل از کشتار و سپس وارد خط کشتار می‌شوند، افزود: بعد از کشتار کلیه مراحلی که روی دام انجام می‌شود به‌صورت نیمه اتوماتیک و ریلی بوده و دام در هیچ قسمتی با زمین ارتباط ندارد.
مهر تائید مدیرکل دامپزشکی هرمزگان بر سلامت گوشت‌های خروجی از کشتارگاه بندرعباس
این مقام مسئول با بیان اینکه پس از ذبح، استحصال گوشت، پوست‌کنی و سایر مراحل با دستگاه و اره‌برقی انجام می‌شود، اضافه کرد: در مرحله آخر گوشت بر روی ریل به سردخانه‌ای مجهز در طبقه پایین منتقل می‌شود و در دمای یخچالی به مدت 24 ساعت نگهداری و سپس به بازار عرضه می‌شود.
وی ابراز کرد: می‌توانم به همشهریان بندرعباسی این اطمینان خاطر را بدهم که گوشت خارج شده از این کشتارگاه پس از مراحل ذکر شده از لحاظ سلامت مشکل خاصی نداشته باشد.
هیچ دام پاکستانی وارد کشتارگاه بندرعباس نمی‌شود!
مدیرکل دامپزشکی استان هرمزگان در خصوص ورود دام‌های پاکستانی به کشتارگاه بندرعباس، تصریح کرد: سازمان دامپزشکی کشور اجازه ورود دام‌های پاکستانی به کشتارگاه‌ها را نمی‌دهد، کلیه دام‌های وارد شده به کشتارگاه‌ها دارای مجوزهایی هستند که از ادارات کل دامپزشکی یا ادارات شهرستان‌ها صادر می‌شود؛ گرچه چهره دام‌های بومی استان رفته‌رفته شبیه به دام‌های پاکستانی شده اما دام پاکستانی وارد کشتارگاه نمی‌شود.
این مقام مسئول با اشاره بیماری تب کریمه کنگو خاطرنشان کرد: تب کریمه کنگو یک بیماری ویروسی مشترک بین انسان و دام است که می‌تواند برای انسان کشنده باشد؛ یکی از عوامل مهم انتقال این بیماری کنه بوده و در دام‌ها علامت خاصی را ندارد، شاید در مرحله‌ای از این بیماری تب خفیف زودگذری در دام دیده شود که زیاد قابل تشخیص نیست.
عامل بیماری تب کریمه کنگو در دمای یخچالی از بین می‌رود
جانباز با بیان اینکه تب کریمه کنگو می‌تواند از طریق گزش کنه و حشرات، از راه تماس مستقیم انسان با دام زنده و همچنین برخورد مستقیم با لاشه گوشت آلوده به انسان منتقل شود، عنوان کرد: شرایطی در این کشتارگاه اتخاذ شده که گوشت قبل از عرضه به بازار به مدت 24 ساعت در سردخانه بماند؛ لازم به ذکر است در صورت وجود این ویروس در گوشت، عامل این بیماری بر اثر قرار گرفتن در دمای صفر تا چهار درجه یخچالی و اسیدی شدن بدن دام بعد از کشتار از بین می‌رود.
وی با اشاره به اینکه برای جلوگیری از این بیماری اول باید حفاظت شخصی را رعایت کنیم، ادامه داد: باید دام را از دامداری‌های مجاز تهیه کرده، دام زنده را کشتار نکنیم و گوشت مصرفی خود را از قصابی‌هایی که روی گوشتشان مهر و لیبل دامپزشکی دارند تهیه کنیم؛ اگر تخلفی در قصابی‌ها، دامداری‌ها و کشتارگاه‌ها مشاهده شد به ادارات دامپزشکی یا سامانه 512 اطلاع‌رسانی کنند تا همکاران ناظر ما سریعاً بتوانند برخوردهای قانونی لازم را داشته باشند.
مدیرکل دامپزشکی استان هرمزگان با تأکید بر اینکه بهتر است افرادی که با دام زنده سر و کار دارند، تماس مستقیم زیادی با آن‌ها نداشته و اگر کنه‌ای روی تنه دام دیدند آن را با دست له نکرده و اقدام به سم‌پاشی آن کنند، بیان کرد: سم‌پاشی دام‌ها و جایگاهشان به عهده دامداران است و توصیه می‌کنم گوشت مصرفی در منزل را که به هر نحوی تهیه می‌شود چند ساعت قبل از مصرف در یخچال نگهداری کرده و سپس به قطعه‌بندی آن اقدام کنند، همچنین برای احتیاط لازم حین قطعه‌بندی گوشت دستکش در دست کنید.
کشتارگاه 600 دستگاه بندرعباس تحت کنترل سازمان دامپزشکی نیست
این مقام مسئول با بیان اینکه کشتارگاه اصلی و تأمین کننده گوشت قصابی‌های بندرعباس، کشتارگاه صنعتی بندرعباس در قلعه قاضی است، اظهار کرد: کشتارگاه قدیم بندرعباس در حال حاضر تنها برای نذورات و افراد شخصی خدمات ارائه می‌دهد که البته در آنجا هم مسئول فنی و ناظر شرعی حاضرند اما گوشت تولیدی در آن کشتارگاه به‌صورت عمومی پخش نمی‌شود.
جانباز با تأکید بر اینکه کشتارگاه‌های دیگر در سطح شهرستان بندرعباس به هیچ عنوان مهر و لیبل اداره کل دامپزشکی را دریافت نکرده و به‌صورت شخصی فعالیت می‌کنند، افزود: از مردم استان هرمزگان می‌خواهم در مکان‌های غیرمجاز برای کشتار وارد نشوند؛ کشتارگاه‌هایی مانند کشتارگاه 600 دستگاه و دام‌هایی که وارد آنجا می‌شود تحت کنترل سازمان دامپزشکی نبوده و مشخص نیست از کجا تأمین می‌شود.
صحبت‌های آقای جانباز که تمام شد از یکی از کارکنان مشغول به کار دعوت کردیم تا از شرایط کار و وضعیت بهداشت محل کارش برایمان توضیح دهد.
تمامی دوره‌های ذبح شرعی، بهداشت و ایمنی برای کلیه کارکنان برگزار می‌شود
یکی از کارگران کشتارگاه بندرعباس در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه نزدیک به دو سال است که در این کشتارگاه مشغول به کار هستم، اضافه کرد: از محل کار خود و مسئولین آن به علت اهمیتی که برای بهداشت، ایمنی و سلامت کارکنان قائل‌اند بسیار راضی بوده و کمال تشکر را دارم.
وی با بیان اینکه استفاده از دستکش، کلاه، ماسک و تمام نکات بهداشتی در این کشتارگاه ضروری است و تمامی کارکنان سعی در رعایت بهداشت و ایمنی خود دارند، تصریح کرد: از همان ابتدای شروع به کار در کشتارگاه دوره‌های ذبح شرعی و دوره‌های بهداشت و ایمنی برای تمامی کارکنان برگزار می‌شود.
این کارگر کشتارگاه بندرعباس در ابتدای پاسخ به همه سؤالات، مراتب تشکر و قدردانی‌اش را از مسئولین کشتارگاه برای خدمات بهداشتی که برایشان فراهم کرده‌اند، رساند!
پس‌ازآن به سراغ مدیرعامل کشتارگاه رفتیم و سؤالاتی که مدتی بود اذهان عمومی را در خصوص این کشتارگاه مشوش کرده بود از وی پرسیدیم.
کلیه دام‌هایی که وارد کشتارگاه می‌شود باید نامه حمل داشته باشند
مدیرعامل کشتارگاه بندرعباس نیز در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه 18 ماه از بهره‌برداری این کشتارگاه می‌گذرد، عنوان کرد: کلیه دام‌هایی که وارد این کشتارگاه می‌شود باید نامه حمل داشته باشند، پس از بررسی نامه حمل و ورود به کشتارگاه، دام‌ها 24 ساعت در قرنطینه نگهداری و قبل از کشتار بازرسی می‌شوند، زمانی که نوبت کشتار می‌شود نیز دکتر دامپزشک یکی‌یکی دام‌ها را چک و وارد خط کشتار می‌کند؛ پس از ذبح، کلیه روند آماده‌سازی گوشت به‌صورت نیمه اتوماتیک و ریلی صورت می‌گیرد.
رستمی با اشاره به اینکه استفاده از ماسک، کلاه، دستکش، چکمه و روپوش را برای کلیه کارکنان به منظور حفظ سلامتی خودشان و جامعه اجباری کردیم، ابراز کرد: در صورت عدم رعایت نکات ایمنی و بهداشتی جریمه‌های سنگینی را برای کارکنان در نظر گرفته‌ایم.
مدرکی دال بر انتقال بیماری به قصاب فوت‌شده از محل این کشتارگاه وجود ندارد
وی در خصوص یکی از سلاخان این کشتارگاه که به دلیل ابتلا به بیماری تب کریمه کنگو درگذشت، خاطرنشان کرد: آن فرد از کارکنان این کشتارگاه بود اما مدرکی دال بر انتقال بیماری به وی از محل این کشتارگاه در دست نیست.
مدیرعامل کشتارگاه بندرعباس با بیان اینکه کلیه نکات بهداشتی و ایمنی ابلاغی توسط دامپزشکی در این کشتارگاه رعایت می‌شود، اظهار کرد: احتمال اینکه آن فرد در معرض گزش کنه یا تماس با دام آلوده بوده، هست اما با توجه به اینکه کلیه شرایط ایمنی و بهداشتی در این کشتارگاه رعایت می‌شود، دام پس بررسی‌های کارشناسان و دامپزشکان ذبح و گوشت حاصله به مدت 24 ساعت در دمای صفر تا چهار درجه نگهداری می‌شود، احتمال انتقال بیماری از این کشتارگاه بسیار ضعیف است.
دام‌های پاکستانی با نامه حمل دامپزشکی وارد کشتارگاه می‌شوند!
رستمی در خصوص ورود گاوهای پاکستانی به کشتارگاه بندرعباس اظهار کرد: این دام‌ها که به‌صورت قاچاق گرفته می‌شنود در محل نگهداری دام وجود داشته و دامپزشکی به ورودشان ناظر است؛ اگر دامی دچار مشکل باشد آن را از گردونه خارج می‌کنند؛ تمام دام‌ها با نامه حمل دامپزشکی وارد کشتارگاه می‌شوند، هیچ دامی را بدون نامه پذیرش نمی‌کنیم و گوشت غیربهداشتی از این کشتارگاه خارج نمی‌شود.
وی با اشاره به اینکه یکی از مواردی که مردم باید در قصابی‌ها به آن دقت کنند لیبل و مهر روی گوشت است، بیان کرد: به تمام قصابی‌ها اعلام کردیم تا لحظه آخر این لیبل‌ها و مهر همراه گوشت باشد؛ در لیبل‌های متصل به گوشت، تاریخ، ساعت کشتار و ساعتی که گوشت وارد سردخانه شده ذکر شده است.
مردم بندرعباس دام خود را در خانه نکشند
مدیرعامل کشتارگاه بندرعباس با بیان اینکه از مردم بندرعباس خواهش می‌کنم دام خود را در خانه نکشند، اضافه کرد: کشتارگاه این آمادگی را دارد که دام‌های افراد را پس از بررسی توسط کارشناسان، ذبح و با ماشین سردخانه دار برایشان به محل ارسال کند.
رستمی با اشاره به اینکه دام‌ها از زمان ورود به کشتارگاه 24 ساعت قبل از کشتار در محوطه محل نگهداری دام‌ها قرنطینه می‌شوند، تصریح کرد: دام‌هایی که مشکلی نداشته باشند بعد از 24 ساعت وارد خط کشتار می‌شوند و دام‌هایی که کنه یا مشکلات دیگری داشته باشند به سه روز در محل نگهداری قرنطینه، کنه زدایی و ضدعفونی می‌شوند و در صورت برطرف نشدن مشکل از خط کشتار خارج می‌شوند.
پس از بازدید و بررسی ساختمان کشتارگاه و سردخانه به همراه مدیرعامل کشتارگاه و رئیس اداره بهداشت و مدیریت بیماری‌های دامی اداره کل دامپزشکی استان هرمزگان برای بررسی شرایط بهداشتی دام‌ها به محل نگهداری آن‌ها رفتیم.
ظهر شده بود و شدت شرجی و گرما، رخوت و سکوت عجیبی را به جان دام‌ها انداخته بود، کمی بالاتر آخورهای دیگری دیده می‌شد که گفتند محل نگهداری دام‌هایی است که به‌صورت قاچاق کشف و تا تعیین وضعیت حقوقی‌شان در این محل محافظت می‌شوند!
زباله‌های افتاده روی زمین، کف سیمان نشده آخورها، حشرات، کنه‌ها و زخم‌های روی بدن این دام‌ها صدای خامه‌چی، رئیس اداره بهداشت و مدیریت بیماری‌های دامی اداره کل دامپزشکی استان هرمزگان را در آورده بود.
خامه‌چی، در حال بازدید و دادن تذکرات لازم به مدیرعامل کشتارگاه بود که به سراغش رفتیم و در حالی که سعی می‌کرد عصبانیتش از وضعیت موجود را فرو دهد به تشریح شرایط پرداخت.
دام‌های قاچاق ضبط شده قابل کشتار نیستند/محل نگهداری دام‌ها نیاز به بهسازی دارد
رئیس اداره بهداشت و مدیریت بیماری‌های دامی اداره کل دامپزشکی استان هرمزگان، با انتقاد از بخشی از محل نگهداری دام‌ها در کشتارگاه بندرعباس عنوان کرد: متأسفانه در بخشی از محل نگهداری دام‌های این کشتارگاه هنوز رعایت کامل نکات ایمنی و بهداشتی صورت نگرفته و دام‌های ضبط و توقیف شده که در این محل نگهداری می‌شود، زخمی هستند و احتمال گزش کنه در آن‌ها بسیار زیاد بوده و غیر قابل کشتارند و متأسفانه امکان انتقال بیماری به سایر دام‌ها نیز وجود دارد.
حمید خامه‌چی با اشاره به زباله‌های افتاده روی زمین و وضعیت غیربهداشتی آخور دام‌های ضبط شده، سیمان نبودن کف این آخورها را محل مناسبی برای زیست کنه دانست و افزود: هرچقدر هم که سم‌پاشی صورت بگیرد به علت سیمان نبودن آخورها، کنه زدایی به‌صورت کامل انجام نمی‌شود.
وی با تأکید بر اینکه این دام‌های ضبط شده نباید وارد کشتارگاه شوند، خاطرنشان کرد: وضعیت ساختمان کشتارگاه خوب و احتمال انتقال بیماری در آن محله کمتر است، امیدواریم مدیریت کشتارگاه برای بهبود وضعیت محل نگهداری دام‌ها، قبل از کشتار نیز تمهیدات لازم را بیندیشد و همان‌طور که در داخل کشتارگاه شرایط مناسب است شاهد بهسازی محوطه بیرونی نیز باشیم.